Khai Quang Điểm Nhãn Lân Sư Rồng

Nghi thức "Khai quang điểm nhãn" là nghi thức bắt đầu cuộc sống mới của những chú lân, chú rồng cùng đoàn lân; bắt đầu cuộc sống đem những điệu múa, những màn biểu diễn đẹp mắt mang niềm vui may mắn và cầu chúc cho mọi người một năm mới ăn nên làm ra. Đây là một nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn được bảo tồn duy trì qua nhiều thế hệ và phát huy đến ngày nay.

Xem thêm: Múa Lân Sư Rồng - Khởi Đầu May Mắn Thịnh Vượng

I. Khai quang điểm nhãn là gì?

Theo truyền thuyết của người Hoa, những con thú linh đều có cái hồn của mình khi đi vào đời sống và điều đó thể hiện ở chính con mắt. Vì thế, bao giờ cũng vậy, khi làm xong 1 cái đầu lân, sư hay rồng, bao giờ người ta cũng không vẽ con mắt, mà phải được các bậc cao nhơn, đức độ “điểm tinh” để con thú sống dậy, lúc đó lân sư rồng mới có thể xuất hành biểu diễn. Nghi thức ấy được gọi là “khai quang điểm nhãn”. 

Tại chùa hay các hội quán, bên những loại hoa quả khai lễ có trầu cau, cải, quýt, gừng, lá trắc bách diệp và lọ châu sa hòa với rượu trắng, nghi thức "khai quang điểm nhãn" được tiến hành: Dùng bút lông chấm vào châu sa, rồi lần lượt điểm vào một số bộ phận trên thân thể các chú lân như: Trán, mắt, tai, miệng, sừng, vai, chân và đuôi. Tất nhiên, khi điểm vào miệng, ông Hội trưởng không quên nhét vào đó một bao lì xì đỏ. Và như có một sức mạnh vô hình, sau khi được "điểm tinh", các điệu múa của 2 chú sư tử bỗng dưng mạnh mẽ, hào hứng và sôi nổi hơn hẳn.

II. Nguồn gốc Khai quang điểm nhãn Lân Sư Rồng:

Vào dịp Tết đến, các Đoàn lân cũng thường tổ chức nghi thức “khai quang điểm nhãn” cho lân sư rồng để cầu mong một năm yên vui, thịnh vượng và ăn nên làm ra. Múa lân sư rồng là một nghệ thuật mang đậm nét dân gian của người Á Đông. Các dịp lễ hội, đặc biệt Tết Nguyên đán, Tết trung thu đều không bao giờ thiếu tiết mục này. Ở miền Nam, múa lân sư rồng càng phát triển mạnh bởi cộng đồng người Hoa sinh sống ở đây.

Nghi thức này lấy từ Điển Tích Vẽ Rồng Điểm Nhãn của Trung Quốc:" Lương Võ Đế sùng mộ việc trang hoàng Chùa Phật, nên thường sai Tăng Dao họa nơi các Chùa; Chùa An Lạc ở nơi Kim Lăng có vẽ 4 con rồng trắng song không có vẽ mắt. Tăng Dao thường bảo nếu chấm vẽ mắt rồng ( Điểm Nhãn ) thì nó sẽ bay đi. Người ta cố nài chấm vẽ mắt. Trong chốc lát, sấm sét nổi lên phá vỡ bức tường, 2 con rồng cỡi mây bay lên trời, còn 2 con chưa vẽ mắt vẫn ở chỗ cũ " (Theo Lịch Đại Danh Họa Ký Đời Lương ).

Từ đó, Điển Tích này được ứng dụng trước khi sử dụng con Lân mới, họ phải làm lễ "Khai Quang Điểm Tinh" tức là "Điểm Mắt Cho Lân" ( Khi chế tạo đầu Lân, các nghệ nhân bao giờ cũng chừa lại 2 con mắt ). Lân sau khi hoàn thành tại cơ sở sản xuất, thì phải tới Chùa hoặc trước bàn thờ Sư Tổ để làm lễ "Tinh Điểm Khai Quang" trước khi đem biểu diễn.

Và hằng năm, các đoàn sau khi lựa ngày tốt, các chú Lân-Rồng sẽ được thực hiện Nghi Thức "Khai Quang Điểm Nhãn" với 1 dấu chấm CHÂU SA vào Giữa Trán hoặc Lưỡi, và chấm thứ tự ở những điểm khác, để chính thức hoạt động. Cúng Tổ và điểm mắt rồi thì Lân-Rồng mới "sống dậy" và múa được. Khi Lân-Rồng đã cũ, thì người ta đốt cháy nó để "trả lại cho Trời"... Múa Lân sư rồng chính là hòa quyện giữa truyền thống dân tộc và tâm thức con người. Sâu xa hơn cả là một chiều rộng hoạt động của một nét văn hóa dân tộc Việt không hề bị mai một.

Xem thêm: Ý nghĩa tên gọi các bài múa Lân Sư Rồng